เมื่อผมไปเรียน MVC 5

เมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา ผมโชคดีได้มีโอกาสไปเข้า คลาส ASP.NET MVC 5 (รุ่นที่ 34 วันจันทร์ถึงศุกร์ที่ 13-17 พฤศจิกายน 2560) สอนโดย อ. สุเทพ จึงขอถือโอกาสเล่าสิ่งที่ไปเห็นมาให้ฟัง

การสอนแบบฟุลสแตก

ASP.NET MCV 5 เป็นบูรณาการของเทคโนโลยีหลายอย่าง อาทิ มาร์คอัพ (HTML) ซีชาร์ฟ ลิงค์ ดอตเนตเฟรมเวิรค์ เรเซอร์ บูตสแทรป จาวาสคริปต์ เจคิวรี, Microsoft Entity Framework ฯลฯ อ. สุเทพสอนทั้งหมดที่ว่ามานี้ภายในคอร์สนี้ และยังมีนอกเหนือจากนั้นอีก คือ OOP, OOAD (การเขียนโค้ดและการออกแบบซอฟต์แวร์ตามลัทธิวัตถุวิธี) และหลักการพัฒนาซอฟต์แวร์แบบอไจลย์ (Agile software development)

อ. สุเทพเป็นผู้ที่ชำนาญการป้อนพิมพ์โค้ดด้วย วิสชวลสตูดิโอ มาก สามารถพิมพ์โค้ดยืดยาวได้ในพริบตาเท่านั้น ซึ่งทำได้โดยอาศัยกลเม็ดต่าง ๆ ที่ วิสชวลสตูดิโอ จัดให้มีไว้อย่างอุดม และท่านได้ถ่ายถอดเคล็ดลับต่าง ๆ เหล่านี้ให้แก่ผู้เรียนอย่างไม่ปิดบัง และสอดแทรกเล่ห์เหล่านี้ให้ตลอดเวลาที่สอน

ดังศิลปินที่ขึ้นรูป

อ. สุเทพประยุกต์หลักการพัฒนาซอฟต์แวร์แบบอไจลย์เข้ากับการสอนด้วย โดยยกตัวอย่างเว็บแอปลิเกชันง่ายๆ หนึ่งตัวอย่าง จากนั้นค่อยๆ ขึ้นรูป เพิ่มคุณสมบัติ ขัดเกลา แต่งปั้นให้มีรายละเอียดมากขึ้นเรื่อย ในระหว่างนั้นก็สอดแทรกหลักการ แนวคิดที่เกี่ยวข้องได้อย่างเหมาะสม ยกตัวอย่างเช่นเมื่อสอนมาถึงเรื่องการเชื่อมต่อกับฐานข้อมูล ท่านก็จะสอนหลักการ Code first, Database first, Model first พร้อมยกตัวอย่างให้ลองทำดูจนกว่าผู้เรียนจะเข้าใจ

การเรียนกับ อ. สุเทพ เหมือนได้นั่งดูช่างปั้นที่ชำนาญ นำดินเหนียวมาขึ้นรูป ขัดเกลาแต่งปั้นไปเรื่อย ๆ เราจะเห็นรายละเอียดปรากฏขึ้นต่อหน้าต่อตาทีละเล็กทีละน้อย และกลายเป็นชิ้นงานศิลปะที่สมบูรณ์ในที่สุด ถ้าท่านทำตามไปด้วยทุกขั้นตอนก็จะสามาถสร้างชิ้นงานได้เช่นกัน

ผู้สอนที่ชำนาญ

อ. สุเทพเป็นผู้สอนวิชา ASP.NET MCV 5 ที่มีความชำนาญมากที่สุดในประเทศไทย เพราะสอนมามากรุ่น (เกือบร้อยรุ่น) จึง สอนได้อย่างเป็นธรรมชาติ พลิ้วและลื่นไหล ราวกับว่าการสอนเป็นสิ่งที่ง่ายดายดุจเดินชมดอกไม้ในสวน ปัจจุบันนี้หน่วยงานใดก็ตามที่จะจัดอบรมวิชา ASP.NET MCV 5 (และคอร์ด้วย) ให้แก่บุคลากร จะนึกถึง อ.สุเทพ โดยอัตโนมัติ

การบรรยายของ อ. สุเทพ นับว่านิ่มนวลชวนฝันมาก แต่ไม่ชวนให้หลับ เพราะในนั้นแฝงไว้ด้วยความเร่าร้อนและกระตุ้นให้เกิดความอิ่มเอมทางวิชาการ เหล่านี้เกิดจากการหลอมรวมขององค์ความรู้ (ในวิชาที่สอน) เข้ากับการบรรลุถึงจุดสูงสุดของเทคนิคการสอนอันวิเศษ ทำให้การเข้าเรียน (ของผม) นอกจากจะได้รับความรู้เรื่อง ASP.NET MCV 5 อย่างที่หวังไว้แล้ว ยังได้เห็นการสอนที่ถึงพร้อมสมบูรณ์ในทุก ๆ ด้านอย่างน่าทึ่ง ผมขอแนะนำผู้ที่คิดจะเป็นครูสอนวิชาโค้ด จงเข้าเรียนคอร์สอะไรก็ได้กับ อ. สุเทพไว้เสียก่อน (เพื่อดูตัวอย่างการสอนของคนระดับมืออาชีพ)




วิดีโอแสดงตัวอย่างการสอนแนวคิดการออกแบบและการแปลงออพเจ็กต์โมเดล ให้เป็นเอนทิตีของ Entity Framework (บันทีกในคลาส ASP.NET MVC 5 รุ่นที่ 34)

จิตใจหาญกล้า

ฝันร้ายที่สุดในการเรียนโค้ดคือป้อนโค้ดตัวอย่างไม่ทัน รันไม่ได้ ดีบักไม่ผ่าน ขณะที่เพื่อนๆ ร่วมชั้นทำได้หมดแล้ว และอาจารย์กำลังจะผ่านไปหัวข้อใหม่แล้ว

ภายหลังผมพบว่าในการเรียนวิชา ASP.NET MCV 5 กับ อ. สุเทพ ความกลัวอย่างที่กล่าวมานั้นปล่าวประโยชน์นัก เพราะ อ. สุเทพ มีเทคนิคมากมายที่ช่วยให้ผู้เรียนทุกคนไม่ตกโค้ด การเรียนจึงไม่เคร่งเครียด นี่เป็นความสามารถที่ผมไม่เคยเห็นผู้สอนที่ไหนจะทำได้เสมอเหมือนหรือแม้แต่ใกล้เคียง

คัมภีร์อยู่ที่ใจ

ผมได้ยินนักเรียนถาม อ. สุเทพ ว่า (จะ) เขียนหนังสือ (ตำราคอมฯ) ไหม อ. สุเทพ ตอบสั้น ๆ ว่า “ไม่” นักเรียนถามว่าเพราะอะไร อ. สุเทพ ตอบสั้น ๆ ว่า “ไม่ชอบ” เมื่อได้ยินแล้วผมก็อดไม่ได้ที่จะนึกถึงคำพูดของจูกัดขงเบ้งที่ว่า

“ข้าไม่ใช่หนอนตำรานักวิชาการ พวกลอกตำรา จำแต่คำพูดจากคัมภีร์ จะมาสร้างบ้านสร้างเมืองไม่ได้ นับแต่โบราญ ปราชญ์ผู้ยิ่งใหญ่ก็ไม่จำเป็นต้องเขียนคัมภีร์”

อ. สุเทพไม่ใช่พวกที่ดีแต่อ่านเขียนตำรา แต่ท่านเป็นนักพัฒนาฯ ที่มีประสบการณ์มาก 

ขอเตือนน้อง ๆ หลาน ๆ ที่เรียนโค้ดโดยอ่านเท็กซ์บุ๊กซ์และดูวิดีโอแบบไม่จบไม่สิ้นว่า การอ่านและดูอย่างเดียวไม่พอ จะเรียนโค้ดเธอต้องลงมือทำด้วย การเรียนโค้ดก็เหมือนการเรียนว่ายน้ำ อ่านแต่ตำราโดยไม่ลงสระให้ตัวเปียกเลยไม่มีทางที่จะว่ายน้ำเป็น


ดูรายละเอียดเพิ่มเกี่ยวกับคอร์สที่ อ. สุเทพ สอนได้ที่นี่

MQTT แบบย่นย่อ

บทความนี้เกี่ยวกับอินเตอร์เนตออฟติง (Internet of Things: IoT) โปรโตคอล MQTT MQTT โบรกเกอร์ อุปกรณ์อายโอที (IoT device) ขนาดเล็ก การเขียนโปรแกรมภาษาซีใน ESP 8266 การเขียนภาษาไพธอนในราสเบอรีพาย

สิ่งที่ท่านจะได้เรียนในบทความนี้

1. วิธีเขียนโค้ดใช้งานโปรโตคอล MQTT แบบง่าย
2. วิธีเขียนภาษาซึเพื่อรับเมสเสจจาก MQTT โบรกเกอร์ ไป ESP 8266
3. วิธีเขียนภาษาไพธอนเพื่อส่งข้อมูลไปยัง MQTT โบรกเกอร์ จาก ราสเบอรีพาย

MQTT โบรกเกอร์

MQTT คือโปรโตคอลที่ถูกออกแบบมาให้มีขนาดเล็ก กินทรัพยากรน้อย เหมาะใช้กับอุปกรณ์อายโอที (IoT device) ขนาดเล็กที่ีมีทรัพยากรจำกัด

โมดูลอีเอสพีแปดสองหกหกได้รับความนิยมหนักมาก ในการนำไปใช้สร้างอุปกรณ์อายโอที (IoT device) เพราะมีขนาดเล็ก (เล็กกว่าเอสดีการ์ด) กินไฟน้อย มีวายฟาย แคอมแพตติเบิ้ลกับอาร์ดูโน จึงมีเครื่องมือพัฒนาอย่างอุดม ละที่สำคัญคือราคาถูกมาก

ลองนึกภาพว่าเราฝังอุปกรณ์อายโอที (IoT device) ซึ่งเป็นกล่องเล็กๆ ไว้ในดิน กลางไร่นา มีเซนเซอร์อ่านค่าความชื้นในดิน เราต้องการส่งค่าที่อุปกรณ์อายโอที (IoT device) อ่านได้จากเซนเซอร์ไปเก็บที่ดาต้าเบส

ดาต้าเบสเซอฟเวอร์อยู่ที่ไหน คำคอบคืออยู่ในเมฆ (คลาวน์เซอร์วิส เช่น แอมะซอนเอดับเบิ้ลยูเอส หรือไมโครซอฟต์แอเชอร์ ) ปัญหาคืออุปกรณ์อายโอที (IoT device) ขนาดเล็ก มีแรงน้อย ไม่มีอาจส่งข้อมูลไปถึงเมฆได้ เราจึงให้อุปกรณ์อายโอที (IoT device) ส่งข้อมูลไปที่ฟิลด์เกตเวย์ จากนั้นฟิลด์เกตเวย์จึงส่งเมฆอีกทอดหนึ่ง

ฟิลด์เกตเวย์แบบที่ใช้ในอุตสาหกรรม

ปรกติการส่งค่าที่อุปกรณ์อายโอที (IoT device) อ่านได้จากเซนเซอร์ไปยังฟิลด์เกตเวย์ เราจะทำแบบไร้สายผ่านซิกโลแพน บลูทูทโลเพาเวอร์ วายฟาย หรืออื่นๆ ต่อไปถ้ามีผู้ให้บริการซิกฟอกซ์หรือลอร่า เราอาจส่งข้อมูลจากอุปกรณ์อายโอที (IoT device) ไปเมฆได้โดยตรง ไม่ต้องผ่านฟิลด์เกตเวย์แล้ว

การคุยกันระหว่างอุปกรณ์อายโอที (IoT device) กับดาต้าเบสเซอฟเวอร์ในเมฆ จะต้องมีตัวกลางที่เรียกว่าโบรกเกอร์ โบรกเกอร์มีหลายแบบหลายโปรโตคอล ในบทความนี้ผมจะพูดถึง MQTT โบรกเกอร์เท่าน้ั้น

MQTT ใช้หลักการ Publish/Subscribe ดีไวซ์ส่งข้อมูลไปยังเบคเอ็นด์ด้วยการพับลิชของโบรกเกอร์ ในทางกลับกัน เบคเอ็นด์วอนหาข้อมูลจากดีไวซ์ได้ด้วยการซับสไคร์บ

งานใหญ่เราจะส่งเชื่อมกับเมฆ แต่ถ้าเป็นงานเล็ก (มีดิไวซ์น้อย) หรือใช้ทดสอบบนดิน เราจัดตั้ง MQTT โบรกเกอร์ไว้ในเดกส์ทอปของเราก็ได้ยังได้ และในบทความนี้ผมจะทำอย่างนั้น

ยุงโหด

MQTT โบรกเกอร์ที่คนนิยมใช้กันมาคือ "ยุงโหด" (Mosquitto มอสคิโต้) ที่ว่าโหดเพราะฟรี มีให้ใช้ทั้งในวินโดวส์ ไลนิกซ์ และแมค หรือถ้าใจถึงจะดาวน์โหลดซอร์สมาคอมไพล์เองก็ยังไหว (ดีที่สุดคือฟอร์กแล้วปรับโค้ดให้มีประสิทธิภาพสูงกว่าเดิม)

ดาว์นโหลด มอสคิโต้ ได้ที่นี่

ให้ท่านดาว์นโหลดและติดตั้งให้พร้อมใช้งาน เอาเวอร์ชันล่าสุดที่มีบักน้อยไว้ก่อน ผมจะไม่อธิบายวิธีติดตั้งในบทความนี้ ถ้าท่านต้องการให้ผมเขียนวิธีติดตั้งโดยละเอียดให้ขอมาในคอมเมนต์

เมื่อติดตั้งเสร็จให้ไปที่โฟลเดอร์ที่ติดตั้ง mosquitto เปิดคอนโซล แล้วพิมพ์ mosquitto -v กดเอนเตอร์แล้วควรจะเห็นผลลัพธ์แบบนี้ (-v คือให้แสดงข้อความสถานะการทำงาน)

บอกให้เรารู้ว่า mosquitto รันแล้วพร้อมใช้งานและพอร์ทที่ mosquitto ใช้ ดีฟอลท์คือ 1883 ทั้งไอพีวีสี่และวีหก

อันดับต่อไปทดสอบ sub โดยเปิดอีกคอนโซลแล้วพิมพ์ดังนี้
mosquitto_sub -h 127.0.0.1 -i testSub -t debug

อันดับต่อไปทดสอบ pub โดยเปิดอีกคอนโซลแล้วพิมพ์ดังนี้
mosquitto_pub -h 127.0.0.1 -i testPublish -t debug -m 'Hello World'

จะได้ผลลัพธ์แบบนี้

ประเด็นสำคัญคืออะไรที่เราพับลิชจะต้องไปแสดงที่ซับสไคร์บ

สคริปในพาย

เมื่อทดสอบโบรคเกอร์ว่าพร้อมใช้งานแล้วต่อไปก็เขียนโปรแกรมในราสเบอรีพาย ไลบราลี MQTT ที่จะใช้ในบทความนี้คือ phato-mqtt ให้ติดตั้งโดยใช้คำสั่งนี้

pip install paho-mqtt

จากนั้นเขียนสคริปทดสอบเป็นภาษาไพธอนดังนี้

import paho.mqtt.publish as publish

import time

print("Sending 0...")

publish.single("ledStatus", "0", hostname="mypc1")

time.sleep(1)

print("Sending 1...")

publish.single("ledStatus", "1", hostname="mypc1")

มีแค่นี้จริงๆ อะไรจะสั้นขนาดนั้น

โปรแกรมใน ESP8266

สิ่งท่ี่เราจะทำคือให้ ESP8266 รับแมสเสจ ถ้า ledStatus = 1 ให้ปิดดวงแสงไฟที่เอลอีดี (บนบอร์ด) ถ้า ledStatus = 0 ให้ดับไฟ

ก่อนเขียนโปรแกรมให้ติดตั้งไลบราลี PubSubClient

จากนั้นป้อนโค้ดนี้

#include <EEPROM.h>

#include <ESP8266WiFi.h>

#include <PubSubClient.h>

#include <Wire.h>

#include <Adafruit_INA219.h>

// Connect to the WiFi

const char* ssid = "test";

const char* password = "password123";

const char* mqtt_server = "myc1";

WiFiClient espClient;

PubSubClient client(espClient);

const byte ledPin = 0; // Pin with LED on Adafruit Huzzah

void callback(char* topic, byte* payload, unsigned int length) {

 Serial.print("Message arrived [");

 Serial.print(topic);

 Serial.print("] ");

 for (int i=0;i<length;i++) {

  char receivedChar = (char)payload[i];

  Serial.print(receivedChar);

  if (receivedChar == '0')

  // ESP8266 Huzzah outputs are "reversed"

  digitalWrite(ledPin, HIGH);

  if (receivedChar == '1')

   digitalWrite(ledPin, LOW);

  }

  Serial.println();

}

void reconnect() {

 // Loop until we're reconnected

 while (!client.connected()) {

 Serial.print("Attempting MQTT connection...");

 // Attempt to connect

 if (client.connect("ESP8266 Client")) {

  Serial.println("connected");

  // ... and subscribe to topic

  client.subscribe("ledStatus");

 } else {

  Serial.print("failed, rc=");

  Serial.print(client.state());

  Serial.println(" try again in 5 seconds");

  // Wait 5 seconds before retrying

  delay(5000);

  }

 }

}

void setup()

{

 Serial.begin(9600);

 client.setServer(mqtt_server, 1883);

 client.setCallback(callback);

 pinMode(ledPin, OUTPUT);

}

void loop()

{

 if (!client.connected()) {

  reconnect();

 }

 client.loop();

}

โค้ดที่เป็นหัวใจคือฟังก์ชัน callback ที่จะทำงานเมื่อได้รับแมสเสจจากโบรคเกอร์ (กำหนดไว้ที่บรรทัด 57) สิ่งที่ม้นทำก็ไม่มีอะไรมาก แค่เอาแมสเสจมาดู ถ้าเป็น 1 ก็สั่งเปิดไฟ 0 ก็ปิดไฟ จากนั้นโปรแกรมจะพยายามเชื่อมต่อกับโบรคเกอร์ใหม่ และทำงานวนซ้ำไปเรื่อย

นี่พยายามเขียนแบบย่นย่อสุด เอาแบบเนื้อๆ จริงๆ ถ้าใครติดอะไรถามมาในคอมเมนต์ข้างล่างได้เลยครับ